Ja hoor, hij is er weer. De lotto-getallenbak die ballen uitspuwt in de kleuren rood, geel, groen en blauw. Het levert een enorm getol voor je ogen op, dat sowieso. Of je nu wint of verliest.
De Open Universiteit tovert voor bijna elk theorievak een multiple choice tentamen uit de hoge hoed. Per vak worden ongeveer 2000 vragen samengesteld die allemaal in één grote grabbelton gaan. Wel gerubriceerd, want twintig vragen over één hoofdstuk is niet de bedoeling. Per vraag of tweetal stellingen krijg je drie of vier antwoordmogelijkheden voorgeschoteld. Soms is alles waar, soms niets, en soms heb je gewoon één plausibel antwoord.
Bolletje kaas
Je zou denken dat meerkeuzevragen alleen een beroep doen op kennis en ‘weetjes’ die op basis van herkenning gemeten worden in plaats van reproductie. Toch blijkt uit onderzoek dat meerkeuzevragen ook ‘hogere functies’ meten zoals inzicht en creativiteit, mits ze goed zijn opgebouwd. Onjuiste antwoordmogelijkheden – zogenaamde afleiders – moeten dan wel voldoende aantrekkingskracht hebben op mensen die het antwoord níet weten.
Toch biedt een goede voorbereiding geen garantie voor een voldoende. Zeker niet als je met een laatste muisklik drukt op ‘Beëindig tentamen’. De denktank gaat dan uitvogelen wat je voorlopige eindscore is en die krijg je dan, voilà, te zien. Dat nog maar even niet. Eerst terugbladeren en mogelijke fouten tellen, tenzij het dan compleet gaat duizelen natuurlijk. Dan kun je net zo goed met je ogen dicht nog wat klikken geven. ‘Kijk muis, je bolletje kaas ligt nu in vak A. Veel knusser!’
Sauna
Vergeet de open haard en warme chocolademelk. Heen en weer bungelende lamellen en een helwit beeldscherm zijn nu een feit. Zie daar de oplopende nummering van de vragen en de wegtikkende klok in de rechter bovenhoek van je beeldscherm. De tentamentijd is ruimschoots, dat is het niet. Het is de hele opzet. Je hoofd loopt bijna over van de leerstof maar de trechter waarin die gegoten moet worden is akelig koud. De temperatuur in het lokaal werkt ook al niet mee: veertien graden. En aangezien je lijf minder beweegt dan je muis, wil je lekker de sauna in. Of net als je buurvrouw de rits van je sweater omhooghalen, tot vlak onder je kin.
Liever open vragen? Ja! Het voelt vrijer. Alsof je een beetje kunt dansen tussen de regels. Toch kleven daar ook nadelen aan, want niet iedereen is even goed in staat om gedachten op papier te zetten. Ook is een vraag niet altijd duidelijk, maar geeft men meestal wel een antwoord. Soms onleesbaar, dubbelzinnig of taalkundig lastig te begrijpen en daarmee ook moeilijker te beoordelen.
Zo. Nog één hobbel te nemen, namelijk een muisklik op ‘Beëindig tentamen’. Terwijl de interne spanning stijgt, bevriest het scherm en volgt de uitslag als een uitgespuwde toverbal.
De winnende kleur is groen!